ԽՆԴԻՐՆԵՐ՝ ԿՐԿՆՈՒԹՅՈՒՆ ԲԱԺՆԻՑ

  1. Դպրոցի տասներորդդասարանցիներից գերազանցիկ են 15-ը, որ նրանց 20 %-ն է։ Ընդամենը քանի՞ աշակերտ կա տասներորդ դասարաններում։

100:20=5

15×5=75

75աշակերտ

  1. Ապրանքի գինը նախ իջեցվել է 15 %-ով, ապա՝ ևս 10 %-ով։ Որքա՞ն է դարձել ապրանքի գինը, եթե սկզբնական գինը եղել է 5000 դրամ։

5000×15:100=750

5000-750=4250

4250×10:100=425

4250-425=3825

3825դրամ

  1. 9 տ երկաթի հանքաքարից ստանում են 5 տ երկաթ։ Որքա՞ն երկաթ կստանան 54 տ հանքաքարից։

54:9=6

5×6=30

30տոնա

275․ Գրե՛ք որևէ եռանիշ թիվ, որը 4, 5 և 3 թվերի բազմապատիկ է։

4x5x3=60

60

  1. Երկու բրիգադ պիտի ցանեին 650 հա մակերեսով դաշտը։ Առաջին օրը առաջին բրիգադը ցանեց 40 հա, ինչը նրա աշխատանքի 10 %-ն է, իսկ երկրորդն այդ նույն օրը ցանեց 25 հա։ Իր համար նախատեսված աշխատանքի քանի՞ տոկոսը կատարեց երկրորդ բրիգադը։

(40 x 100):10=400 /1-ին բրիգադ/
650-400=250 /2-րդ բրիգադ/
(25 x 100):250=10%    

276․Գտեք բոլոր միանիշ թվերի ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը։

2520

  1. 11000 դրամով ապրանք են գնել և նախատեսում են 15 % շահույթ ստանալ: Դրա համար ի՞նչ գնով պետք է վաճառել ապրանքը:

11000×15:100=1650

11000+1650=12650

12650դ

  1. Մեքենայի բաքի տարողությունը 80 լ է: Քանի՞ լիտր բենզին կա բաքում, եթե լցրել են նրա 45 %-ը:

80×45:100=36

36լ

ԳԾԱՅԻՆ ԵՒ ՍՅՈՒՆԱԿԱՁԵՒ ԴԻԱԳՐԱՄ

Դասարանական աշխատանք

267.

Կազմե՛ք գծային դիագրամ հետևյալ տվյալներով. Հայաստանում
1913 թ. հրատարակվել է 55 անուն գիրք, 1940 թ.՝ 699, 1950 թ.՝ 830,
1960 թ.՝ 1247, 1965 թ.՝ 1033, 1970 թ.՝ 1063։

269.

Կազմե՛ք սյունակաձև դիագրամ հետևյալ տվյալներով. Հայաստանի տարածքի մակերեսը մոտավորապես 29000 կմ2
է, Վրաստանինը՝ 70000 կմ2
, Բելառուսինը՝ 208000 կմ2
, Մոլդովայինը՝ 34000 կմ2

271.

Մի քանի տարվա ընթացքում գործարանի թողարկած մեքենաների
քանակները ներկայացված են հետևյալ աղյուսակում.
Տարին 1994 1995 1996 1997
Մարդատար մեքենաների քանակը 1200 1500 1800 2000
Բեռնատար մեքենաների քանակը 1800 2000 2100 2500
Կազմե՛ք այս աղյուսակին համապատասխանող սյունակաձև դիագրամ։

Տնային աշխատանք

266. Դասագրքի 25000 օրինակ տպաքանակն ամբողջությամբ տպագրվել է մեկ աշխատանքային շաբաթվա ընթացքում։ Օգտվելով
գծային դիագրամից (նկ. 30)՝ պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին.
ա) Տպաքանակի ո՞ր մասն է տպագրվել ուրբաթ օրը։

20%
բ) Շաբաթվա ո՞ր օրերին է տպագրվել տպաքանակի 20 %-ից ավելին։

Երեքշաբթի, Հինգշաբթի
գ) Շաբաթվա ո՞ր օրն են տպագրվել ամենամեծ քանակով դասագրքեր։ Իսկ ամենափո՞քր քանակով։ Ի՞նչ քանակներ են դրանք։

Ամենամեծ Հինգշաբթի 30%

Ամենափոքր Չորեքշաբթի 5%

268. Կազմե՛ք գծային դիագրամ հետևյալ տվյալներով. Լենա գետի երկարությունը 4400 կմ է, Վոլգայինը՝ 3530 կմ, Դանուբինը՝ 2850 կմ,
Յանցզիինը՝ 5800 կմ, Մեկոնգինը՝ 4350 կմ, Նեղոսինը՝ 6670 կմ,
Յուքոնինը՝ 3700 կմ։

 

270. Սյունակաձև դիագրամում (նկ. 31) ցույց է տրված, թե գյուղի այգիներում քանի տոննա միրգ է հավաքվել ամռան ամիսների ընթացքում։ Ելնելով դիագրամից՝ պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին.
ա) Ընդամենը որքա՞ն միրգ է հավաքվել օգոստոսին։

70 տոնա
բ) Որքա՞ն բալ է հավաքվել ամռան ընթացքում։

75 տոնա 
գ) Ընդամենը որքա՞ն միրգ է հավաքվել ամռան ընթացքում։

295 տոնա
դ) Ամենաշատը ո՞ր ամսին է միրգ հավաքվել։

 

Դիագրամաներ

Դասարանական աշխատանք

261. Ցանքի ժամանակ դաշտի մակերեսի 3/8-ում ցանել են եգիպտացորեն, իսկ մնացած մասում՝ գարի։ Կազմե՛ք եգիպտացորենի և
գարու ցանքերի մակերեսների շրջանաձև դիագրամ։

դեղին-եգիպտացորեն

կանաչ-գարի

264.

Վաճառքի համար ստացան երեք գույնի մեքենաներ։ Դրանց 25 %-ը
սպիտակ են, 45 %-ը՝ դարչնագույն, մնացածները՝ մոխրագույն։
Հետևյալ շրջանաձև դիագրամներից ո՞րն է համապատասխանում
այդ տվյալներին.

Գ

265.

Դիագրամում (նկ. 29) ցույց է տրված, թե
անտառի որ մասն է կազմում ծառերի
այս կամ այն տեսակը։ Պատասխանե՛ք
հետևյալ հարցերին.
ա) Ծառերից ո՞րն է ամենաշատ տարածվածն այդ անտառում, և ո՞րը՝
ամենաքիչը։

Ամենաշատը թխկի, իսկ ամենաքիչը եղևնի։
բ) Տվյալ անտառը հիմնականում ինչպիսի՞ ծառերից է կազմված՝ սաղարթավո՞ր, թե՞ փշատերև։

Երկուսնել
գ) Անտառի քանի՞ տոկոսն է բաժին ընկնում սաղարթավոր
ծառերին։

60%
դ) Անտառի քանի՞ տոկոսն են կազմում փշատերև ծառերը։

40%

Տնային աշխատանք

262. Բետոնը ցեմենտի, ավազի և խճի խառնուրդ է։ Ցեմենտը բետոնի 1/7
մասն է, ավազը՝ 2/7ը, իսկ խիճը՝ 4/7ը։ Բետոնի բաղադրիչների համար կազմե՛ք շրջանաձև դիագրամ։

կանաչ-բետոն

դեղին-ավազ

կապույտ-խիճ

րամ։

ԽՆԴԻՐՆԵՐ ՏՈԿՈՍՆԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ

Դասարանական աշխատաք՝

218․ Համեմատե՛ք.
ա) 16-ի 37 %-ը և 37-ի 16 %-ը,
բ) 72-ի 94 %-ը և 94-ի 72 %-ը,

հավասար են

պատրաստեր 80 մանրակ։ Հերթափոխի վերջում նա նախատեսված աշխատանքը կատարել էր 130 %-ով։ Քանի՞ մանրակ էր պատրաստել բանվորը։

104

80×30:100=24

80+24=104

  1. Դպրոցում կա 480 աշակերտ։ Նրանց 35 %-ը մասնակցել է մարզական մրցումներին։ Աղջիկները մրցումների մասնակիցների 25 %-ն են։ Քանի՞ աղջիկ է մասնակցել մրցումներին։

42

480×35:100=168

168×25:100=42

247․ Քանի՞ տոկոսն է.

բ) 15-ը 75-ի,

20%

75xX:100=15

15×100=150

150:75=20

դ) 40-ը 250-ի,

16%

250xX:100=40

40×100=4000

4000:250=16

զ) 900-ը 15-ի։

6000

15xX:100=900

900×100=90000

90000:15=6000

Տնային աշխատանք՝

218 ․ Համեմատե՛ք.

գ) 88-ի 56 %-ը և 56-ի 88 %-ը։

Հավասար է

88×56:100=49,28

56×88:100=49,28

  1. Ապրանքի գինը 5600 դրամ էր։ Այդ գինը նախ բարձրացավ 10 %-ով, ապա իջավ նույնքան տոկոսով։ Նախնական գնի համեմատ ավելի թա՞նկ, թե՞ ավելի էժան դարձավ ապրանքը։

5․544

5600×10:100=560

5600+560=6160

6160×10:100=616

6160-616=5544

  1. Քանի՞ տոկոսն է.
    ա) 50-ը 100-ի 50% 100xX:100=50 50×100:100=50,գ) 125-ը 25-ի 500% 25xX:100=125 125×100=12500:25=500, ե) 300-ը 30-ի 1000% 30xX:100=300 300×100=30000/30=1000

Դասարանական աշխատանք՝

  1. Ապրանքի գինը 2000 դրամից բարձրացել է մինչև 2500 դրամ։Քանի՞ տոկոսով է բարձրացել ապրանքի գինը։

2000*X:100=500,x=25%

188․ 80 թիվը բաժանե՛ք երկու մասի 3 ։ 5 հարաբերությամբ։

30 50

  1. Հիմնարկի մի բաժնում կա 5 աշխատակից։ Բաժնի վարիչը 56տարեկան է, նրա տեղակալը52 տարեկան։ Մյուս աշխատակիցների տարիքներն են 60, 27 և 25։ Որքա՞ն է բաժնի աշխատակիցների միջին տարիքը։

44

Տնային աշխատանք՝

  1. Ճանապարհներին վթարների քանակը տարեկան 1500-ից նվազելէ մինչև 1200։ Քանի՞ տոկոսով է նվազել վթարների քանակը։

20%

  1. Տրված են երկու թվեր։ Նրանցից ո՞րն է ավելի մեծ և որքանո՞վ է մեծ, եթե առաջին թվի 6 %-ը հավասար է 18-ի, իսկ երկրորդ թվի8 %-ը՝ 16-ի։

100

  1. C կետը բաժանում է AB հատվածը AC և CB հատվածների, որոնց երկարությունները հարաբերում են այնպես, ինչպես 3 ։ 4։ Գտե՛ք այդ հատվածների երկարությունները, եթե AB հատվածի երկարությունը 28 սմ է։

28:7=4

3×4=12

4×4=16

29․09․2023 ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔՆԵՐ ԵՒ ԽՆԴԻՐՆԵՐ

1․ 11-ը ո՞ր թվի 25%-ն է կազմում։

44

2․6-ը 8-ի ո՞ր տոկոսն է կազմում։

6/8 x 100/1 = 600/8 = 75%

3․162-ը 200-ի որ՞ տոկոսն է կազմում։

162/200 x 100/1 = 16200/200=81%

4․Որքա՞ն է 400-ի 22%-ը։

400×22:100= 88%

5․28-ը 50-ի քանի՞ տոկոսն է կազմում։

28/50 x 100/1= 2800/50 = 56%

6․Որքա՞ն է 10-ի 40%-ը։

10×40:100=4%

7․ԱՄՆ-ի 50 նահանգից 4-ի անվանումը սկսվում է W տառով:

ԱՄՆ նահանգների քանի՞ տոկոսի անվանումն է սկսվում  W տառով:

4/50 x 100/1 =400/50=8%

8․Տարրական դպրոցում սովորում է 800 աշակերտ: Յուրաքանչյուր չորեքշաբթի աշակերտների 12%-ը դասերից հետո մնում է մասնակցելուշախմատի ակումբում կայանալիք հանդիպմանը:Քանի՞ աշակերտ է մասնակցում շախմատի ակումբում չորեքշաբթի օրերին կայանալիք հանդիպմանը:

800×12:100=96%

9․Մաստակով լի տարայում կա 23 կանաչ, 52 կարմիր, 34 կապույտ, 61դեղին և 30 վարդագույն մաստակ:

Մաստակների ո՞ր տոկոսն է կարմիր:

200×52:100=104

10․Դու սպասում ես, որ համակարգիչը ներբեռնի վիդեոխաղը ու նկատում, որ ներբեռնվել է 32000 կիլոբայթի 30%-ը:

Քանի՞ կիլոբայթ է ներբեռնվել:

32000×30:100=9600

32000-9600=22400

11․Հովհաննեսը թիմի հարձակվողն է: Այս տարի նա կատարել է 350 հաջողված փոխանցում, որն իր՝ այս տարի բոլոր փոխանցումների 70%-ն է:

Քանի՞ փոխանցում է կատարել Հովհաննեսն այս տարի:

35070:100=245

12․Աշխարհի բոլոր կենդանատեսակների յուրաքանչյուր 5-ից 4-ը միջատ է:

Կենդանատեսակների ո՞ր տոկոսն է միջատ:

20

13․Մետաղադրամը բաղկացած է 9 գրամ նիկելից և 16 գրամ պղնձից: Մետաղադրամի ընդհանուր զանգվածը 25 գրամ է:

Մետաղադրամի քանի՞ տոկոսն է կազմում պղինձը:

4

12

14․Միջնակարգ դպրոցի աշակերտների 2%-ն ունի կարմիր մազեր: Դպրոցում սովորում է 700 աշակերտ:․

Քանի՞ աշակերտ կարմիր մազեր ունի:

14

ԽՆԴԻՐՆԵՐ ՏՈԿՈՍՆԵՐԻ ԵՒ ՄԱՍԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ

1․Գիրքն ունի 250 էջ: Առաջին օրը աշակերտը կարդաց գրքի 40%-ը, երկրորդ օրը՝ մնացածի 20%-ը, երրորդ օրը՝ մնացածի 50%-ը, չորրորդ օրը՝ մնացածի 35%-ը:

250 · 40% ։ 100% = 100

ա․ Քանի՞ էջ կարդաց աշակերտը երկրորդ օրը:

250 — 100 = 150

150 · 20% : 100% = 30

բ․ Քանի՞ էջ կարդաց աշակերտը երրորդ օրը:

150 — 30 = 120

120 · 50% : 100% = 60

գ․ Քանի՞ էջ մնաց կարդալու երկրորդ օրից հետո:

150 — 30 = 120

դ․ Քանի՞ էջ կարդաց աշակերտը առաջին երեք օրերի ընթացքում:

100 + 30 + 60 = 190

ե․ Քանի՞ էջ մնաց կարդալու չորրորդ օրից հետո:

60 — 21 = 39

զ․  Քանի՞ էջ կարդաց աշակերտը չորրորդ օրը:

120 — 60 = 60

60 · 35% : 100% = 21

2․ Տրված են չորս թվեր 30, 75, 90, 48

ա. Գտեք երկրորդ թվի 24%-ի և երրորդ թվի 10%-ի գումարը:

75 · 24% : 100% = 18

90  · 10% : 100% = 9

18 + 9 = 27 

բ․  Գտեք չորրորդ թվի 75%-ը և առաջին թվի 5/6-րդ մասի տարբերությունը:

48 · 75% : 100% = 36

30 : 6 · 5 = 25

36 — 25 = 11 

3․Խանութը ստացավ 200 կգ գազար: Աննան գնեց ամբողջ գազարի 4%-ը, իսկ Արմենը՝ 1%-ը:Քանի՞ կգ գազար գնեց նրանցից յուրաքանչյուրը:

200 · 4% : 100% = 8

200 · 1% : 100% = 2

ԽՆԴԻՐՆԵՐ ՏՈԿՈՍՆԵՐԻ ԵՒ ՄԱՍԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱ

1․Գիրքն ունի 250 էջ: Առաջին օրը աշակերտը կարդաց գրքի 40%-ը, երկրորդ օրը՝ մնացածի 20%-ը, երրորդ օրը՝ մնացածի 50%-ը, չորրորդ օրը՝ մնացածի 35%-ը:

ա․ Քանի՞ էջ կարդաց աշակերտը երկրորդ օրը:

250×40=10000

10000:100=100

250-100=150

150×40:100=30

բ․ Քանի՞ էջ կարդաց աշակերտը երրորդ օրը:

150-30=120

120×50:100=60

գ․ Քանի՞ էջ մնաց կարդալու երկրորդ օրից հետո:

250-30-100=120

դ․ Քանի՞ էջ կարդաց աշակերտը առաջին երեք օրերի ընթացքում:

30+60+100=190

ե․ Քանի՞ էջ մնաց կարդալու չորրորդ օրից հետո:

39

զ․  Քանի՞ էջ կարդաց աշակերտը չորրորդ օրը:

21

2․ Տրված են չորս թվեր 30, 75, 90, 48

ա. Գտեք երկրորդ թվի 24%-ի և երրորդ թվի 10%-ի գումարը:

27

բ․  Գտեք չորրորդ թվի 75%-ը և առաջին թվի 5/6-րդ մասի տարբերությունը:

11

3․Խանութը ստացավ 200 կգ գազար: Աննան գնեց ամբողջ գազարի 4%-ը, իսկ Արմենը՝ 1%-ը:Քանի՞ կգ գազար գնեց նրանցից յուրաքանչյուրը:

8,2