Posted in Գրականություն 7

Հարի  Բրաունի  նամակը  դստերը

Հարի  Բրաունի  նամակը  դստերը

Շուտով  Ծննդյան  տոներն  են,  և  ես  նորից  չգիտեմ`  ինչ  նվիրել  քեզ:  Ես  գիտեմ,  որ  դու  սիրում  ես  գրքեր,  խաղեր  ու  շորեր:  Բայց  ես  ուզում  եմ  քեզ  նվիրել  մի  բան,  որը  քեզ  հետ  կլինի  ընդմիշտ:  Այնպիսի  մի  բան,  որը  քեզ  ամեն  Ծննդյան  տոներին  կհիշեցնի  իմ  մասին:  Եվ  ես,  կարծես,  գիտեմ,  թե  ինչ  կարող  եմ  քեզ  տալ:  Մի  պարզ  ճշմարտություն,  որի  մասին  ես  միանգամից  չեմ  իմացել:  Եթե  դա  դու  հիմա  հասկանաս,  այն  քո  կյանքն  ավելի  լավը  կդարձնի:  Դու  ավելի  պաշտպանված  կլինես  խնդիրներից:  Ես  քեզ  նվիրում  եմ  մի  պարզ  ճշմարտություն:

Ոչ  ոք  պարտավոր  չէ  ինչոր  բան  անել  քեզ  համար:

Ինչ  է  դա  նշանակո՞ւմ:  Ինչպե՞ս  կարող  է  այդ  պարզ  ճշմարտությունն  այդքան  կարևոր  լինել:  Հնարավոր  է,  հիմա  այս  ամենը  քեզ  կարևոր  չի  թվում,  բայց  այս  սկզբունքը  կփրկի  քո  կյանքը:  Ոչ  ոք  չի  ապրում  քեզ  համար,  իմ  սիրելի  բալիկ,  որովհետև,  դու  դու  ես,  և  ուրիշ  ոչ  ոք:  Ամեն  մեկն  ապրում  է  իր  համար,  իր  երջանկության  համար:  Եվ  ինչքան  շուտ  դա  հասկանաս,  այնքան  արագ  կազատվես  սպասումից,  որ  ինչ-որ  մեկը  քեզ  կարող  է  երջանիկ  դարձնել:  Դա  նշանակում  է,  որ  ոչ  ոք  պարտավոր  չէ  քեզ  սիրել:

Եթե  ինչոր  մեկը  քեզ  սիրում  է,  ուրեմն`  դու  յուրահատուկ  ես,  դու  նրան  դարձնում  ես  երջանիկ:

Փորձիր  հասկանալ,  թե  այդ  ո՞ր  յուրահատկության  համար  են  քեզ  սիրում  և  ջանքեր  գործադրիր,  որ  սիրեն  ավելի  շատ:  Եվ  եթե  մարդիկ  քեզ  համար  ինչ-որ  բան  են  անում`  միայն  այն  պատճառով,  որ  ուզում  են:  Ուրեմն,  դու  ինչ-որ  մի  պատճառով  թանկ  ես  նրանց  համար:  Բայց  ոչ  այն  պատճառով,  որ  ինչ-որ  մեկը  պարտավոր  է  քեզ  ինչ-որ  բան:  Դա  նշանակում  է,  որ  ոչ  ոք  պարտավոր  չէ  հարգել  քեզ:  Որոշ  մարդիկ  բարի  էլ  չեն  լինի:  Բայց  հենց  դու  հասկանաս,  որ  մարդիկ  պարտավոր  չեն  լինել  բարի,  կսովորես  խուսափել  մարդկանցից,  որոնք  քեզ  ցավ  են  պատճառում:  Այո,  դու  էլ  քո  հերթին  ոչ  ոքի  համար  ոչինչ  անել  պարտավոր  չես:  Եվ  նորից.  Ոչ  ոք  պարտավոր  չէ  ինչ-որ  բան  անել  քեզ  համար:

Դու  ավելի  լավը  պետք  է  դառնաս  միայն  քեզ  համար:

Այդ  դեպքում  ուրիշներն  էլ  կձգվեն  դեպի  քեզ,  կցանկանան  աջակցել  քեզ,  կիսվել  քեզ  հետ:  Եթե  ինչ-որ  մեկը  չի  ցանկանա  քեզ  հետ  լինել,  խնդիրը  դու  չես  լինի:  Եթե  դա  տեղի  ունենա,  ուրեմն  փնտրիր  ուրիշ  հարաբերություններ,  որոնք  դու  ես  ուզում:  Թող  ուրիշի  խնդիրը  քո  խնդիրը  չդառնա:  Երբ  դու  հասկանաս,  որ  շրջապատի  սիրուն  ու  հարգանքին  պետք  է  արժանանալ,  երբեք  անհնարինը  չես  սպասի  ու  չես  հիասթափվի:  Ուրիշները  չպետք  է  կիսվեն  քեզ  հետ  իրենց  զգացմունքներով,  մտքերով:  Բայց  եթե  դա  անում  են,  ուրեմն  դու  արժանի  ես  դրան:  Դու  կարող  ես  հպարտանալ  քո  ունեցած  սիրով,  ընկերների  հարգանքով,  բայց  մի  մտածիր,  որ  այդպես  էլ  պետք  է  լինի,  այդպես  կարող  ես  շատ  հեշտ  կորցնել  ձեռք  բերածդ:  Նրանք  քեզ  օրենքով  չեն  պատկանում,  այդ  ամենին  պետք  է  արժանանալ:

Իմ  ուսերից  կարծես  քար  ընկավ,  երբ  հասկացա,  որ  ոչ  ոք  պարտավոր  չէ  ինձ  համար  ինչ-որ  բան  անել:  Մինչև  այն  պահը,  երբ  չգիտեի  դա,  ես  չափազանց  շատ  ջանքեր  էի  գործադրում,  երբ  չէի  հասնում  իմ  ուզածին:

Ոչ  ոք  պարտավոր  չէ  ինձ  հենց  այնպես  հարգել,  ընկերություն  անել  ինձ  հետ,  սիրել,  ապահովել  իմ  զարգացումը:

Արդյունքում,  իմ  հարաբերությունները  միայն  շահեցին,  ես  սովորեցի  լինել  մարդկանց  հետ,  որոնց  հետ  ուզում  եմ  լինել,  և  անել  այն  ամենը,  ինչ  ուզում  եմ:  Այդ  ընկալումն  ինձ  տվեց  ընկերներ,  գործընկերներ,  սիրելիներ,  պոտենցիալ  հաճախորդներ:  Այն  ինձ  միշտ  հիշեցնում  է,  որ  իմ  ուզածը  ստանալ  կարող  եմ,  եթե  հաջողվի  ուրիշ  մարդու  համար  լսելի  դառնալ:  Ես  պետք  է  հասկանամ,  թե  ինչ  է  նա  զգում,  ինչն  է  նրա  համար  կարևոր,  ինչ  է  նա  ուզում:  Միայն  այդ  դեպքում  ես  կհասկանամ`  ուզո՞ւմ  եմ  այդ  մարդու  հետ  կապ  ունենալ,  թե՞  ոչ:  Դժվար  է  երկու  բառով  բացատրել,  թե  ինչ  եմ  սովորել  այս  տարիների  ընթացքում:  Բայց  գուցե  ամեն  Տոնին  դու  կարդաս  այս  նամակը  ու  ամեն  անգամ  ավելի  ու  ավելի  շատ  բան  հասկանաս:  Հուսով  եմ,  այդպես  էլ  կլինի,  որովհետև  պետք  է,  որքան  հնարավոր  է,  շուտ  հասկանալ.  ոչ  ոք  պարտավոր  չէ  ինչ-որ  բան  անել  քեզ  համար:

Առաջադրանքներ

Ա) Բացատրե՛ք մտքերից յուրաքանչյուրն ըստ ստեղծագործության․ համաձա՞յն եք դրանց հետ, թե՞ ոչ։ Հիմնավորե՛ք։

  • Ոչ  ոք  պարտավոր  չէ  ինչ-որ  բան  անել  քեզ  համար:

Այո

  • Եթե  ինչ-որ  մեկը  քեզ  սիրում  է,  ուրեմն`  դու  յուրահատուկ  ես,  դու  նրան  դարձնում  ես  երջանիկ:

Այո

  • Դու  ավելի  լավը  պետք  է  դառնաս  միայն  քեզ  համար:

Ոչ

  • Ոչ  ոք  պարտավոր  չէ քեզ  հենց  այնպես  հարգել,  ընկերություն  անել  քեզ հետ,  սիրել,  ապահովել  քո  զարգացումը:

Այո

Բ) Բնութագրե՛ք նամակի հեղինակին ՝ ըստ իր ներկայացրած մտքերի։

Այս գրողը շատ իմաստուն մարդ էր, որը ուներ մեծ կյանքի փորձ և պատրաստ էր օգնել ուրիշներին։

Posted in Գրականություն 7

Չեմ կարողացել․ չեմ կարողանում ու երբեք էլ չեմ կարողանա։ Խորխե Բուկայ

Չեմ կարողացել չեմ կարողանում ու երբեք էլ չեմ կարողանա։ Խորխե Բուկայ

Երբ ես փոքր էի, պաշտում էի կրկեսը, և կրկեսում ամենից շատ գազաններն էին ինձ դուր գալիս: Ինձ հատկապես փիղն էր գրավում, որը, ինչպես հետո իմացա, նաև մյուս երեխաների սիրելին էր: Ներկայացման ժամանակ այդ հսկայական վայրի կենդանին ցուցադրում էր իր անասելի քաշը, ուժը, չափսերը… Բայց իր ելույթից հետո մինչև հաջորդ ելույթի սկիզբը նա շղթայված էր, շղթայի մի ծայրը կապված էր փղի ոտքին, իսկ մյուսը` գետնի մեջ խրված ցցին:

Դա ընդամենը փայտի մի կտոր էր, որ միայն մի քանի սանտիմետր էր խրված հողի մեջ: Չնայած շղթան հաստ էր և ամուր, ինձ համար ակնհայտ էր, որ այդպիսի կենդանին, որն ընդունակ է ծառեր արմատախիլ անելու, հեշտությամբ կարող էր այդ ցիցը հանել ու փախչել:
Ինձ համար հանելուկ էր մնացել` ի՞նչն էր նրան պահում, ինչո՞ւ նա չէր փախչում:

Երբ դեռ հինգ-վեց տարեկան էի, հավատում էի մեծահասակների իմաստնությանը: Չեմ հիշում` այս հարցերը ես տվեցի ուսուցչի՞ս, հայրիկի՞ս, թե՞ հորեղբորս: Նրանցից մեկն ինձ բացատրեց, թե փիղը չի փախչում, քանի որ նա վարժեցված է:
Այդ ժամանակ ես տվեցի միանգամայն ակնհայտ հարց. «Եթե փիղը վարժեցված է, էլ ինչո՞ւ են նրան շղթայում»:
Հիշում եմ, որ ոչ մի բավարար պատասխան չստացա: Ժամանակի ընթացքում մոռացա փղին էլ, նրա հետ կապված հարցերն էլ և այդ մասին հիշում էի միայն մարդկանց շրջապատում, ովքեր գոնե մեկ անգամ այդ հարցն իրենց տվել են:

Մի քանի տարի առաջ հայտնաբերեցի, որ, հուրախություն ինձ, բավականին խելացի մի մարդ գտել է հարցի պատասխանը` կրկեսային փիղը չի փախչում, որովհետև նա մանկուց կապված է նմանատիպ ցցի:
Աչքերս փակեցի և պատկերացրի ցցին կապված նորածին անպաշտպան փղին: Վստահ եմ, որ այն ժամանակ փղիկն ամբողջ ուժով ձգել է` փորձելով ազատվել: Բայց, չնայած թափված ջանքերին, ոչինչ չի ստացվել, քանի որ ցիցն այն ժամանակ բավականին ամուր է եղել:
Պատկերացնում էի, թե ինչպես է նա երեկոյան ուժասպառ ընկնում, իսկ առավոտյան փորձում նորից ու նորից… Մինչև, իր համար սարսափելի մի օր, նա հնազանդվել է իր ճակատագրին՝ ընդունելով սեփական անզորությունը:

Այդ հսկա և հզոր փիղը կրկեսից չի փախչում, քանի որ խեղճը կարծում է, թե չի կարող:

Նրա հիշողության մեջ մնացել է անզորության այն զգացողությունը, որն ապրել է ծնվելուց անմիջապես հետո:
Եվ ամենավատն այն է, որ այդ հիշողությանը նա երբեք չի կասկածում:
Նա այլևս երբեք չի փորձել իր ուժը կիրառել:

-Այսպիսին է կյանքը, Դեմիան: Բոլորս էլ ինչ-որ բանով նման ենք կրկեսի փղին. այս կյանքում մենք կապված են հարյուրավոր ցցերի, որոնք սահմանափակում են մեր ազատությունը:
Ապրում ենք` համարելով, որ «չենք կարող» անել բազում գործեր, ուղղակի, որովհետև, շատ վաղուց, երբ դեռ փոքր էինք, փորձել ենք ու չենք կարողացել:
Այն ժամանակ վարվել ենք այս փղի նման, մեր հիշողության մեջ գրանցել ենք այսպիսի հրահանգ. «Չեմ կարողացել, չեմ կարողանում և երբեք չեմ կարողանա»:
Մենք մեծացել ենք այս հրահանգով, որն ինքներս ենք մեզ տվել, և դրա համար էլ երբեք չենք փորձել ցիցը հանել:
Երբեմն, շղթայի ձայնը լսելիս, հայացք ենք ձգում ցցին և մտածում.
Չեմ կարողանում և երբեք էլ չեմ կարողանա:

…. Եվ միակ ձևը պարզելու, որ դու կարող ես ինչ-որ բանի հասնել, նոր փորձ անելն է, որի մեջ կներդնես քո ամբողջ ոգին:
Քո ամբողջ ոգին:

Առաջադրանքներ

Ա․ Հիմնավորե՛ք ընդգծված բառերի անհրաժեշտությունը․

Մինչև, իր համար սարսափելի մի օր, նա հնազանդվել է իր ճակատագրին՝ ընդունելով սեփական անզորությունը:

Սարսափելի այստեղ գրված է քանի, որ այդ սարսափելի օրից առաջ նա ջանքեր է թափել որպիսի կարողանա հանել այդ ցիցիը և ինքը իր մեջ համոզվել է ու համակերպվել, որ նա կյանքում էլ չի կարողանա։

Այդ հսկա և հզոր փիղը կրկեսից չի փախչում, քանի որ խեղճը կարծում է, թե չի կարող:

Հսկա և հզորը դրած են, քանի որ այդ ժափսերով փիղը մի կտոցից կարող էր դա հանել, բայց այդ փիղը համակերպվել էր և նույնիսկ չեր ուզում փորձել։

Այդքանից հետո փիղը իրականից խեղճ է նա փորձել է, փորձել նրա մոտ չի ստացվել։ Այդքան իր ապրած տանջալի օրերից հետո նա իրոքից խողջ է։

Այն ժամանակ վարվել ենք այս փղի նման, մեր հիշողության մեջ գրանցել ենք այսպիսի հրահանգ. «Չեմ կարողացել, չեմ կարողանում և երբեք չեմ կարողանա»,

Գրանցել ենք և հրահանգ գրած է, քաանի որ այդ փիղը արդեն իր գլխում կանոն է ստեղծել, որ նա չի կարող։

Եվ միակ ձևը պարզելու, որ դու կարող ես ինչ-որ բանի հասնել, նոր փորձ անելն է, որի մեջ կներդնես քո ամբողջ ոգին:

Այստեղ գրված է ոգի, քանի որ, եթե դու ուզում ես դրան հասնել դու քո ամբողջ ոքին կդնես նրա մեջ։
Բ․ Ցո՛ւյց տվեք ստեղծագործության Չեմ կարողացել, չեմ կարողանում ու երբեք էլ չեմ կարողանա վերնագրի կապը հեղինակի ասելիքի հետ:

Չեմ կարողացել, չեմ կարողանում ու երբեք էլ չեմ կարողանա

Նշանակում է, եթե դու շատ և շատ փորձել էք և ձեր մոտ չի ստացվում դուք հուսահատվում եք և չեք ուզում փորձել կրկին։ Բայց պետք է ուժ հավագել և փորձել սկսել նորից և չհանձնվել։

Posted in Քիմիա 7

Հոկտեմբերի 28-ից նոյեմբերի 1-ը Քիմիական Տարրերի Նշանները

Նոր թեմա— Քիմիական Տարրերի Նշանները:

Էջ՝ 43-47

Քիմիայի պատմության ընթացքում հայտնաբերվել են բազմաթիվ քիմիական տարրեր։ Քանի որ դրանք հայտնաբերվել են տարբեր վայրերում և ժամանակաշրջաններում՝ սկսած հնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրերը, քիմիական տարրերի անվանումների ստուգաբանությունըկապվում է տարբեր լեզուների և մշակույթների հետ։ Քիմիական տարրերի անվանումները կարող են ծագել տարբեր աղբյուրներից՝ երբեմն այն գիտնականի անունով, որը հայտնաբերել է այն, կամ այն վայրի անունով, որտեղ տարրը հայտնաբերվել է։ Որոշ տարրեր ունեն լատիներեն կամ հունարենարմատներ, որոնք բխում են տարրի հատկություններից կամ կիրառությունից։

Վայրի անունով

 

118 քիմիական տարրերից 32-ի հայերեն անվանումները կապված են Երկրի վրա գտնվող վայրերի հետ, ևս 8-ն անվանակոչվել են Արեգակնային համակարգիմարմինների անունով.

Մարդկանց անուններով

 

Հիմնական հոդված՝ Մարդկանց անվամբ կոչված քիմիական տարրերի ցանկ

19 տարրերի անվանումներ կապված են 20 անձանց անունների հետ (կյուրիում տարրն անվանվել է Մարիև Պիեռ Կյուրիների անունով)։ 15 տարր անվանվել է գիտնականների անունով, ևս չորսն անուղղակիորեն կապված են այլ անձանց անունների հետ[2]։ Գլեն Սիբորգը և Յուրի Հովհաննիսյանը միակ գիտնականներն են, որոնց անունով քիմիական տարրեր են անվանակոչվել դեռևս նրանց կենդանության oրոք։ Գիտնական չհանդիսացող չորս անձանց անուններով տարրերն իրականում անվանվել են որևէ վայրի կամ հաստատության անունով, որն իր հերթին անվանված է եղել այդ մարդկանց անունով.

Դու արդեն գիտես

Գիտության բնագավառում տեղեկության փոխանցումն իրա– կանացվում է համապատասխան մասնագիտական լեզվով, որը պարունակում է որոշակի ընդհանուր նշանային համակարգ:

Քիմիական տարրերի նշանները գրվում են այդ տարրի լատիներեն անվանման առաջին տառով (մեծատառ): Մի քանի տարրի անվանումների սկզբնատառերը համընկնելու դեպքում սկզբնատառին ավելացվում է հաջորդ տառերից մեկը (փոքրատառ):

Ներկայումս հայտնի քիմիական տարրերը 118-ն են: Այդ տարրերի ատոմներից 92–ը հայտնաբերվել են բնության մեջ (բնական են), մյուսները ստեղծվել են արհեստական ճանապարհով։

Դու արդեն կարող ես

Գրել և ճիշտ արտասանել առավել հաճախ գործածվող քիմիական տար– րերի նշանները:

Ներկայացնել քիմիական տարրերի հայերեն և լատիներեն անվանումները

Պատասխանել հարցերին

1)Քանի՞ բնական քիմիական տարր է հայտնի:

118

2)Քանի՞ տարր է ստացվել արհեստական եղանակով:

26

3)Ինչո՞ւ են որոշ տարրերի նշանները գրվում մեկ տառով, իսկ մյուսներինը՝ երկուսով:

Քանի որ սկզբի տառը կարող է կրկնվել դրա համար գրում են ևս մեկ տառ, բայց արդեն փոքրատառ։

4)Լրացրո՛ւ տարրերի հայերեն անվանումները և մասնիկի անվանումը:

ա) Երկտարր նյութը` երկաթի սուլֆիդը, գրառվում է Fe և S նշաններով, քանի որ այն կազմված է… և… տարրերի…

բ) Քիմիական միացությունը` մեթանը, գրառվում է C և H նշաններով, քանի որ այն կազմված է… և… տարրերի …

գ) Նյութի՝ պղնձի բրոմիդի որակական բաղադրությունը գրառվում է Cu և Br նշաններով, քանի որ այն կազմված է… և… տարրերի…:

5)Ներկայացրո՛ւ տեսանյութով առնվազն 3 տարրի անվանումների ստեղծման պատմությունը:

Posted in Հայոց լեզու 7

Գործնական աշխատանք 1-6

  1. Նշիր այն բառը, որն հոմանիշ է փակագծերում տրված դարձվածքին:
  2. ա. մարզվել, զինվել, սպառնալ, տրորել (սուր ճոճել)
  3. բ. սսկվել, հագենալ, բավարավել, չարախոսել (բերանը ջուր առնել)
  4. գ. խրատել, մտապահել, նշանել, ականջին օղ դնել, (ականջին օղ անել)
  5. դ. վերացնել, սիրաշահել, վրդովվել, հագենալ, (սիրտը առնել)
  6. ե. եռանդագին, մոլեգնած, մարած, շիկացած, (կրակ կտրած)
  7. զ. անտեսել, պաշարել, կուտակել, հանգցնել, (ականջի ետևը գցել)

 

2.Բառաշարքում ընդգծիր պարզ բառերը:

Կարգ, կատակ, անտեր, կապիկ, վազք, գարուն, տկար, կարիճ, քերիչ, գերան, բարձ, շարան, դիրք, պատճառ, արդուկ, շահույթ, հրաման, հատիկ, հյութ, հնչյուն,  կաղնուտ, ականջ, օրորոց, մրջյուն:

 

3. Բառաշարքում ընդգծիր անհոդակապ բառերը, ինքդ լրացրու շարքը ևս 5 բառով:

Ծանրակշիռ, բազմերանգ, կեսբերան, խաղակես, մարգարտաշար, նախօրոք, սեպագիր,  ընդառաջ, ջրամբար, նկարագիր, աներորդի, մարդամոտ, մայրցամաք, ոսպապուր;

Ավտոմեքենա, Հորեղբայր, Ծաղկաման, Արևելք, Արևմուտք

4.Բառաշարքում առանձնացրու հոմանիշ բայերի 6 զույգ: 
Սփրթնել, ծաղրել, սարսափել, աղաչել, գունատվել, սաստկանալ, հեգնել, ուժեղանալ, իշխել, ահաբեկվել, աղերսել, տիրել:

5.Բառաշարքում առանձնացրու հոմանիշ ածականների 6 զույգ:
Լուռումունջ, ազնիվ, մեծամիտ, չնաշխարհիկ, լռելյայն, քաջ, սրտացավ, անկեղծ, չքնաղ, գոռոզ, խիզախ, գթասիրտ:

6.Բառաշարքում առանձնացրու հոմանիշ գոյականների 6 զույգ:
Վախ, դրացիմրրիկ, երկյուղ, երանգ, տրտմություն, փոթորիկ, կասկածանք, գույն, տարակուսանք, հարևան, թախիծ:

Posted in Русский язык

7 кл. ТЕМА 2 В МИРЕ МУЗЫКИ

Да, мне очен знакома ета музка. Но я ево не слушаю. Ето песна …………………………… Ето песна так популарна что даже была в несклких мултфилмах.

1. Можно ли представить нашу жизнь без музыки? Как часто
вы слушаете музыку? Умеете ли вы играть на каком-либо
инструменте? Где вы этому научились?

Музка очен важна в нашей жизни. Я очин люблю слушат музку и слушаю каждй ден. Я не умею играт на музикалних инстументах. Но ест челавеки катори не лубют музуку. Музка ето тоже вкус. Мы гаварим что любим мызуку, а кто то гаварит что тишина страшна толка первая время.

2. Кажется, что музыка была всегда, но как и когда она возникла?
Как вы думаете, что являлось главным в музыке
первобы՛тного (նախնադարյան) человека?

По мояему мнению

Музка поевилас очен давно. Ишо в первобы՛тей. Древний луди взали два камна и били друг друга, и получаетца звук. Ето тоже музыка. И вот так они начинали саздават музыку и ритм.

3. Прочитайте текст и скажите, как возникли первые музыкальные
инструменты.

Позже люди заметили, что ритмичные громкие звуки издают при ударе
плоские камни, куски дерева, раковины. Они-то и стали первыми
музыкальными инструментами.

КОГДА ВОЗНИКЛА МУЗЫКА?

Этот вопрос давно волнует людей. Ещё в глубокой древности было
сложено немало легенд о происхождении музыки. Древние греки считали,
что музыка дарована им богами. Учёные же установили, что музыка
появилась ещё в первобытном обществе.
У древних людей она была связана с их повседневной жизнью. Женщины
напевали, баю՛кая детей, пастухи созывали стадо звуками рожков,
воинственные во՛згласы повергали в ужас врагов.
Музыка, её ритм и мелодия оказывали на человека сильное
эмоциональное воздействие. В песнях люди повторяли звуки окружающего
их мира – крики диких зверей, птиц.
Главным элементом первобытной музыки был ритм. Он помогал людям
чётко выполнять движения во время работы. Певцы подчëркивали ритм
ударами в ладоши или притоптыванием.
Позже люди заметили, что ритмичные громкие звуки издают при ударе
плоские камни, куски дерева, раковины. Они-то и стали первыми
музыкальными инструментами.

Как вы понимаете выражения: эмоциональное воздействие, окружающий мир, глубокая древность, дарована богами.

4. Согласны ли вы с тем, что…
Древние греки считали, что музыка дарована им богами.

Да
Музыка появилась ещё в первобытном обществе.

Да
Главным элементом первобытной музыки была мелодия.

Нет. Ритм
У древних людей музыка не была связана с их повседневной жизнью.

Нет. Была звязна.

5. Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.

1. Когда возникла музыка?

Этот вопрос давно волнует людей. Ещё в глубокой древности было
сложено немало легенд о происхождении музыки. Древние греки считали,
что музыка дарована им богами. Учёные же установили, что музыка
появилась ещё в первобытном обществе.

2. Какую роль играла музыка в первобытном
обществе?

У древних людей она была связана с их повседневной жизнью. Женщины
напевали, баю՛кая детей, пастухи созывали стадо звуками рожков,
воинственные во՛згласы повергали в ужас врагов.

3. Значение ритма в первобытной музыке?

Главным элементом первобытной музыки был ритм. Он помогал людям
чётко выполнять движения во время работы. Певцы подчëркивали ритм
ударами в ладоши или притоптыванием.

4. Что использовалось
в качестве музыкальных инструментов?

Позже люди заметили, что ритмичные громкие звуки издают при ударе
плоские камни, куски дерева, раковины. Они-то и стали первыми
музыкальными инструментами.

6. Спишите. Слова в скобках напишите в нужной форме.

1.Я рассказал (друг)другу о новом фильме. 2.На день рождения я подарил (брат)брату
книгу о Комитасе. 3. (Микаел)Микаелу интересно смотреть соревнования по боксу.

4.Светлана написала (бабушка)бабушке о своих успехах. 5.Самвел посоветовал
(товарищ)товаришем заниматься плаванием. 6. Все радовались (успех)успехмы известного
музыканта.

Posted in Ֆիզիկա 7

Դաս-9 (Ժամկետը՝ հոկտեմբերի 14-18). Թեման` ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ ՇԱՐԺՈՒՄԸ ԵՎ ՓՈԽԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆԸ. §7. Մեխանիկական շարժում: Շարժման հարաբերականությունը: §8. Նյութական կետ: Շարժման հետագիծ: Ճանապարհ:

Քննարկվող հարցեր՝

Ի՞նչն են անվանում մեխանիկական շարժում:  

 Մեխանիկական շարժումը դա այն է երբ որ մի մարմինը փոխում է իր դիրքը մի ուրիշ առարկայի նկատմաբմ։             

  1. Բերել մեխանիկական շարժման օրինակներ:

Երբ որ մարդը քայլում է , ինքնաթիռը թռչում է, ավտոմեքենաները գնում են դրանք բոլորը մեխանիկական շարժման օրինակներ են։

  1. Ո՞ր մարմինն են անվանում հաշվարկման մարմին:

 

  1. Շարժվող գնացքի վագոնում սեղանի վրա դրված է գիրք: Որ մարմինների նկատմամբ է գիրքը՝ ա. շարժվում, բ. մնում դադարի վիճակում:

Դատարի վիճակում է մնում սեղանի հետ, իսկ շարժվող գնացքի հետ։

  1. Ի՞նչն են անվանում նյութական կետ:

 

  1. Ո՞ր դեպքում մարմինը կարելի է համարել նյութական կետ, որ դեպքում՝ ոչ: Բերել օրինակներ:

7.Հետևյալ ո՞ր դեպքերում ուսումնասիրվող մարմինը կարելի է համարել նյութական կետ.

    ա) չափագլանով որոշում են պողպատե գնդի ծավալը;

    բ) դիտարկվում է Երկրի պտույտն իր առանցքի շուրջը;

   գ) դիտարկվում է Լուսնի պտույտը  Երկրի շուրջը

Բ, այո

Գ, այո

Ա, ոչ

Դ, այո

   դ) Ինքնաթիռը վայրէջք է կատարում

  1. Կարելի՞ է երկրագունդը համարել նյութական կետ:

Այո

  1. Ի՞նչն են անվանում շարժման հետագիծ:

Օրինակ գնդակը ընկել է սեղանից այն ճանապարհը, որը նա անցել է դա շարժման հետակագիծ։

  1. Բերել ուղղագիծ և կորոգիծ շարժումների օրինակներ

Ուղագիծը դա ուղիղ հետակագիծն է, իսկ կորագիծը դա արդեն ալիքավոր և այլն։

  1. Դիտարկել սեղանի վրա գլորվող և գետին ընկնող գնդիկի շարժումը: Գծել նրա շարժման հետագիծը:

Նրա շարժման հետակագիծն է կորագիծ։

  1. Ի՞նչն են անվանում մարմնի անցած ճանապարհ:

Հետագիծ

  1. Ինչո՞վ է տարբերվում հետագիծն անցած ճանապարհից:
  2. Կհանդիպե՞ն արդյոք երկու նյութական կետեր, եթե հայտնի է, որ դրանց հետագծերը հատվում են:

Այո

  1. Չափեք  ձեր քայլի միջին երկարությունը և որոշեք տնից մինչև մոտակա կանգառը ձեր անցած ճանապարհը:

 

Լաբորաորիայում՝  մի քանի փորձեր «Մեխանիկական շարժում: Շարժման հարաբերականություն»: 

 

Սովորել՝   Է.Ղազարյանի դասագրքից՝ էջ 29-ից մինչև էջ 42-ը:

Լուծել հետևյալ խնդիրները. 

Posted in Գրականություն 7

Թարգմանոթյուն Անգլերենից Հայրեն

Ինչու ես դու այս աշխարհում քայլում այսպես ծուռ ու մուռ։-Ասաց մայրիկ խեցգետինը իր տղային։ Դու պետք է միշտ քայլես ուղիղ և քո ոտքը դնես ուղիղ։ Ցույց դուր ինձ ինչպես ճիշտ քայլել, ասաց խեցգետին որդին հնազանդորեն։ Ես ուզում եմ սովորել։ Մայրիրիկը փորձց, փորձեց և նա քայլեց ծուռ ու մուռ ինչպես որ իր որդին։ Իսկ երբ որ նա փորձեց ուղել իր ոտնամատերը նա ընկամ գետնին։

Այս փոքրիկ պատմության իմաստը այն է Մի ասա ուրիշներին ինչ անեն, եթե դու ինքտ ես այդպես անում։

Posted in Հայոց պատմություն 7

Վանի թագավորության հիմնադրումն ու ամրապնդումը

Վանի թագավորության կազմավորման նախադրյալների վերաբերյալ տարբեր տեսակետներ կան: Նման նախադրյալներ են համարվում առևտրային ուղիների փոփոխությունը և ասորեստանյան հարձակումների աճին դիմագրավելու անհրաժեշտությունը: Այդ հարձակումները կարող էին լեռնաշխարհի ցեղային միություններին մղել համագործակցելու կենտրոնական ղեկավարության ներքո: Այսպիսով՝ Ք. ա. I հազարամյակի սկզբին Նաիրի երկրների դաշնությունը, չնայած աշխարհագրական խոչընդոտներին, ի վերջո հանգում է կենտրոնաձիգ իշխանության գաղափարին: Եվ արդեն Ք. ա. IX դարի կեսերին Նաիրյան երկրների միավորմամբ ստեղծվում է միասնական պետություն: Այն առավել հայտնի է իր ասորեստանյան Ուրարտու (Արարատ) անունով։ Ուրարտուի արքաներն իրենց երկիրը կոչում էին Բիայնիլի, որից էլ առաջացել է Վան քաղաքի անվանումը: Քաղաքի անունով էլ ստեղծված նոր պետությունը կոչվում է նաև Վանի թագավորություն: Այն գտնվել է Հայկական լեռնաշխարհում՝ ընդգրկելով Վանա, Ուրմիո և Սևանա լճերի ավազաններն
ու դրանց հարակից ընդարձակ տարածքները:

Վանի թագավորության կազմավորումը
Վանի թագավորության՝ պատմության ասպարեզ մտնելը համընկավ երկաթի դարի բուռն զարգացման ժամանակաշրջանին: Հին աշխարհում արդեն
հռչակ էր վայելում Հարավարևմտյան Ասիայի հյուսիսում երկաթի արտադրությունը: Եվ պատահական չէ, որ ասորեստանյան աշխարհակալները դեպի Նաիրի
երկրներ կատարած իրենց արշավանքների ընթացքում ավար էին վերցնում
երկաթի ահռելի պաշարներ: Նրանց ռազմարշավները պայմանավորված էին
նաև երկաթով հարուստ տարածքներն իրենց հսկողության տակ վերցնելու նպատակով։

Երկաթի կիրառումը տարածաշրջանում վճռորոշ դարձավ Վանի թագավորության ի հայտ գալով, որտեղ երկաթն ի սկզբանե լայն կիրառություն ուներ: Երկաթի հանքեր կային հատկապես երկրի կենտրոնական և արևմտյան հատվածներում։ Թագավորության զինվորները կրում էին երկաթե թրեր և երկաթե ծայրով նիզակներ: Դա հնարավորություն տվեց ավելի արդյունա- վետորեն պայքարելու հակառակորդ Ասորեստանի դեմ, որի զորքը ևս զինված էր երկաթյա զենքերով։ Երկաթի կիրառումը (երկաթե խոփեր, բահեր, մանգաղներ և այլն) մեծ առաջընթաց ապահովեց նաև գյուղատնտեսության մեջ:
Այսպիսով՝ Վանի թագավորության ամրապնդմամբ ամբողջ Հայկական լեռնաշխարհն առաջին անգամ քաղաքականապես միավորվում է։ Պետության առաջին հայտնի թագավորը Արամուն (Արամեն) է, որի մասին հիշատակված է Ասորեստանի արքա Սալմանասար III-ի (Ք.ա. մոտ 859-824) արձանագրության մեջ: Հերթական արշավանքի ժամանակ վերջինս ավերում է Արամուի թագավորանիստ քաղաք Արզաշքուն:

Նոր մայրաքաղաք՝ Տուշպա-Վան
Ասորեստանյան զորքերի կողմից մայրաքաղաքի ավերումից հետո անհրաժեշտություն էր առաջացել կառուցելու նոր մայրաքաղաք: Դա իրագործում է Սարդուրի I (Ք.ա. մոտ 835-825) արքան, որն արդեն իրեն կոչում էր «մեծ արքա, հզոր արքա, տիեզերքի արքա, Նաիրիի արքա»: Նա Վանա լճի արևելյան ափի վիթխարի ժայռի լանջին կառուցեց Տուշպա մայրաքաղաքը, որը դարձավ թագավորության տնտեսական և քաղաքական կենտրոնը: Տուշպայի դերակատարումն այնքան նշանակալի էր, որ Իշպուինիի և Մենուայի համատեղ գահակալության շրջանից սկսած՝ «Տուշպա քաղաքի կառավարիչ» տիտղոսը դարձավ արքայական տիտղոսաշարի անբաժան մասը:
Հաջողությամբ շարունակելով պայքարը՝ Սարդուրին նաև կարողացավ չեզոքացնել ասորեստանյան սպառնալիքն ու զգալիորեն ընդլայնեց պետության սահմանները դեպի արևելք: Այս արքայի ժամանակաշրջանից արդեն սկսվեց Վանի թագավորության վերելքը:
Սարդուրի արքայի մյուս կարևոր նորարարությունն էր սեպագրի ներմուծումը: Վանի թագավորությունից մեզ հասած առաջին սեպագիր արձանա գրությունները հայտնի են Սարդուրիի անունով և գրված են ասուրերենով:

Պետությունը վերափոխությունների խնդրի առջև

Վանի թագավորությունը դեպի ծով ելք չունեցող տերություն էր, և դա որոշակի
խնդիրներ էր ստեղծում։ Պետությունը կախված էր իր հարևանների հետ առևտրային կապերից և ուղիներից։ Հարևան երկրները տնտեսական կամ ռազմական պատճառներով արգելափակում էին ելքը դեպի ծով կամ իրենց տարածքով տարանցումը: Պետության քաղաքական կայունությունը և առևտրային ուղիները պաշտպանելու համար անհրաժեշտ էր ամրապնդել պետության անվտանգությունը: Պե- տությունը կանգնած էր ռազմական, տնտեսական, սոցիալական և կրոնական վերափոխություններ անցկացնելու խնդրի առջև, որոնց և ձեռնամուխ եղան Իշպուինի (Ք.ա. մոտ 825-810) և Մենուա (Ք.ա. մոտ 810-786) արքաները: է
Առաջնային խնդիրներից էր պետության սահմանների կայունացումը: Իշպուինին և Մենուան բանակը վերազինեցին պողպատե և երկաթե զենքերով։ Աշխարհազորին զուգահեռ ստեղծվեց կանոնավոր բանակը:
Հաջորդ կարևոր քայլն ասուրերեն սեպագրերի կիրառման մերժումը և տեղական սեպագրերի ներմուծումն էր: Պետության կենտրոնացման և թագավորական իշխանության ամրապնդման նպատակով Իշպուինին և Մենուան քայլեր ձեռնարկեցին նաև համապետական կրոնի հաստատման ուղղությամբ: Խալդի աստվածը հռչակվեց երկրի գերագույն աստված։ Նրա պաշտամունքի կենտրոնը գտնվում էր Արդինի-Մուսասիրում, որը նվաճվել էր մինչ այդ:

Պետության ընդլայնումը

Պետությունը հզորացնելու նպատակին հետամուտ՝ Իշպուինին և Մենուան ռազմարշավներ ձեռնարկեցին տարբեր ուղղություններով։ Հյուսիսում և հարավ- արևելքում պետության սահմանները զգալիորեն ընդլայնվեցին՝ ապահովելով ոսկու և երկաթի լրացուցիչ պաշարներ: Այս ուղղություններով պետության սահմաններն ընդլայնելն ինչ-որ չափով նաև հեշտ էր, քանի որ դրանք հիմնականում դուրս էին Ասորեստանի հսկողությունից և համեմատաբար թույլ զարգացած: Ձևավորված հսկայական թագավորությունը կարիք ուներ հաղորդակցական կապերի կարգավորման: Կառուցվեցին մի շարք ամրոցներ, որոնք նախատեսված էին ինչպես պաշտպանության, այնպես էլ հարձակման համար:
Փուլ առ փուլ իրագործված այս և այլ վերափոխությունների արդյունքում աստիճանաբար հավասարակշռվում են Վանի թագավորության և Ասորեստանի ուժերը։ Այդպիսով Վանի արքաները մարտահրավեր են նետում Ասորեստանին՝ ընդհուպ մոտենալով նրա սահմաններին:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ե՞րբ է ստեղծվել Վանի թագավորությունը: Ի՞նչ այլ անուններով է այն հայտնի:

Վանի թագավորությունը ստեղծվել է մոտ 860 թ. մինչև 840 թ. մեր թվարկությամբ: Այն հայտնի է նաև որպես Ուրարտու:
2. Բացատրի՛ր: Ի՞նչ դեր ուներ երկաթը թագավորության կյանքում, ինչպե՞ս էր այն նպաստում թագավորության կայացմանը:

Երկաթը ունենալով ավելի բարձր ուժեղություն և ավելի մատչելիություն, հնարավորություն էր տալիս մշակույթներին մշակել ավելի արդյունավետ գործիքներ, զենքեր և շինություններ:
3. Ներկայացրո՛ւ և վերլուծի՛ր: Ի՞նչ միջոցներ ձեռնարկեցին Վանի արքաները՝ երկիրը միավորելու,
ընդլայնելու և կայունացնելու համար: Ինչո՞ւ:

Արքաները ձեռնարկեցին մի շարք քաղաքական, ռազմական և տնտեսական միջոցներ:

Զանցել գործիքագոտուն