Խնդիրներ Համեմատության վերաբերյալ

Posted on by

Դասարանական աշխատանք՝

81․ Գտե՛ք x թիվը, եթե նրա և 8-ի հարաբերությունը նույնն է, ինչ որ`

ա) 2 ։ 1, դ) 5 ։ 4, է) 8 ։ 1, ժ) 3 ։ 5,
բ) 6 ։ 2, ե) 1 ։ 7,

ա) x:8=2:1
x=16
բ) x:8=6:2
2x=48
X=24
դ) x:8=5 ։ 4
x=40:4=10
է) x:8=8 ։ 1

82․ Ի՞նչ թիվ է անհրաժեշտ գրել տառի փոխարեն, որպեսզի ստացվի
համեմատություն.

ա)32/3
բ)35/9
գ)18/17
դ)105/25 =21/5

  1. Բնակարանի մակերեսը 64 մ2
    է։ Նրա հատակը ներկելու համար
    պահանջվում է 21 կգ ներկ։ Քանի՞ կիլոգրամ ներկ է անհրաժեշտ
    խոհանոցի հատակը ներկելու համար, եթե նրա մակերեսը 16 մ2 է։

64/21=16/x
64x=21*16
X=21/4

Տնային աշխատանք՝

81․ Գտե՛ք x թիվը, եթե նրա և 8-ի հարաբերությունը նույնն է, ինչ որ`

ը) 2 ։ 7, ժա) 10 ։ 2,
գ) 2 ։ 22, զ) 21 ։ 3, թ) 20 ։ 4, ժբ) 19 ։ 5։

ը) x:8=2 ։ 7
7x=8*2
7x=16
x=16/7

ժա) x:8= 10 ։ 2
2x=8*10
2x=80
x=40

գ) x:8= 2 ։ 22
22x=8*2
22x=16
x=16/22=8/11

զ) x:8=21 ։ 3
3x=8*21
x=8*7=56

թ) x:8=20 ։ 4
4x=8*20
x=40

ժբ) x:8=19 ։ 5
5x=8*19
x=152/5

82․ Ի՞նչ թիվ է անհրաժեշտ գրել տառի փոխարեն, որպեսզի ստացվի
համեմատություն.

ե)y=27*5:18=15/2
զ)y=36*21:48=63/4
է)y=72*7:35=72/5
ը)y=18*13:90=13/5

  1. 500 կգ հանքաքարից ստացել են 77 կգ պղինձ։ Ինչքա՞ն պղինձ
    կստացվի 300 կգ հանքաքարից։

500/77=300/x
500x=77*300
x=231/5

Գործնական աշխատանք

Posted on by
  1. Ուղղագրական բառարանից դո՛ւրս գրիր բառեր, որոնք բավարարեն տրված պայմաններին:

Օրինակ՝

5 տառ, 6 հնչյուն — երանգ:

4 տառ, 6 հնչյուն-որևէ

5 տառ, 6 հնչյուն-եղնիկ

6 տառ, 7 հնչյուն-որոշել

8 տառ, 10 հնչյուն-եվրոպական

2․ Տրված բառազույգերում ընդգծված արմատները համեմատի՛ր և գրի՛ր, թե ինչ փոփոխոթյուն է կատարվել:

Օրինակ՝

տպագիր, գրաճանաչ — ի-ն դարձել է ը:

Հայրենասեր, սիրալիր—ե-ն դարձել է ի։

Սպառազեն,զինավառ—ե-ն դարձել է ի։

Անիղձ, ըղձալի—ի-ն դարձել է ը։

Լայնասիրտ, սրտագին—ի-ն սղվել է։

Մեծատուն, տնական—ու-ն սղվել է։

Բազմագույն, գունագեղ—յ-ն սղվել է։

Հետախույզ, հետախուզել—յ-ն դարձել է ել։

3․Տրված բաղադրիչներով բառեր կազմի՛ր և նշի՛ր, թե ինչ հնչյունափոխություն է կատարվել:

Ոսկի + ա + գույն-ոսկեգույն, ա հոդակապը դարձել է ե հոդակապ։

Փոշի + ա + կուլ-փոշեկուլ, ա հոդակապը դարձել է ե հոդակապ։

Տարի + ա + վերջ-տարեվերջ, ա հոդակապը դարձել է ե հոդակապ։

Այգի + ա + պան-այգեպան, ա հոդակապը դարձել է ե հոդակապ։

Բարի + ա + կամ-բարեկամ, ա հոդակապը դարձել է ե հոդակապ։

4․ Որտեղ պետք է, կետի փոխարեն յ գրի՛ր: Ո՞ր դեպքում գրեցիր յ—ն:

Հայացք, հայելի, հոյակապ, միացում, ձիարշավ, տիեզերական, փակեի, կայարան, խաբեություն, էի, գնայի, տղայի, Մարոյի:

Յ տառը գրում ենք միայն բաղաձայնի կամ ա ու ո-ից հետո։

5. Կետերի փոխարեն գրի՛ր տրված հոմանիշներից ամենահարմարը:

Ջուրը շատ սառն (սառն, ցուրտ, պաղ) էր, ճիշտ օրվա նման:

Ալեկոծված (սիրտը շուռ եկած, տակն ու վրա եղած, ալեկոծված, հուզված, վրդովված) ծովը ծեծում էր ափերը:

Ինչո՞ւ ես այդպես անշարժ (աներեր, հաստատուն, անսասան, անշարժ, անդրդվելի, անխախտ) նստել՝ փայտ կուլ տվածի նման:

6․ Տրված բառերն, ըստ հոմանիշության, բաժանի՛ր հինգ խմբի:

Դժբախտ, հին, փնթփնթան, հնամենի, անկայուն, տոկուն, երերուն, թշվառ, դիմացկուն, հնօրյա, դժգոհ, անբախտ, պինդ, հինավուրց, չարաբախտ, ամուր, վաղեմի, անհաստատ, խախուտ, դժկամ, ապերջանիկ, տարաբախտ, դողդոջուն:

7․ Տրված դարձվածքներն արտահայտի՛ր մեկական բառերով:

Պատի ծեփ դառնալ-գույնը գցել։

Պայման կապել- համաձայնություն կնքել։

Քիթը կախել, բերանը բաց մնալ-զարմանալ։

Իրեն պատեպատ տալ-զայրանալ։

8․ Տրված բառերը գործածելով՝ հորինի՛ր պատմություն:

Աշխարհ, շնորհք, ճանապարհ, խոնարհ, արհամարհել:

Այս աշխարում կար մի երեխա, որը շատ շնորհքով էր։ Նա շատ էր սիրում նկարել ճանապարհներ իր տեսախցիկ։ Նա կորցրեց իր տեսախցիկը նա սկսեց բոլորին անհամարել։

-Դու շատ լավ մարդ դարցար ճանապարհի ժամանակ։ Դու օգնում էիր բոլոր մուրացկաներին, դրա համ դու չես դառնա հրեշ։

9.Կետերը փոխարինի՛ր փակագծում տրված բաղադրիչներից կազմված համապատասխան բաղադրյալ բառերով:

Մեր հանրապետության  թռռչնաշխարհի  տարատեսակությունը  պայմանավորված է նրանով, որ այստեղ գալիս են իրանական միջերակական  ծովի և կովկասըան  թռչուններ: Դրանցից համընդանուր ճանաչում  ունեն մարդու հարևանություն ապրողները և նրանք, որոնց կենսարակերպ առնչվում է մարդու տնատեսկան գործունեության հետ:

10.Պարզ նախադասությունները փակագծում գրված բառերով միացրո՛ւ, դարձրո՛ւ բարդ նախադասություն (անհրաժեշտության դեպքում դրանցում որոշ փոփոխություննե՛ր արա):

Մի թռչունը չի կարող Եգիպտոս չվել: Եգիպտոսի տեղը չգիտի (որովհետև կամ քանի որ)

Մի թռչունը չի կարող Եգիպտոս չվել, որովհետև Եգիպտոսի տեղը չգիտի։

Ամեն գարնան երկու հակառակորդների հանդիպումը դառնում էր ավելի վտանգավոր: Ձմռան պարապությունից  ավելի ուժ ու եռանդ ստացած՝ նրանք ավելի կատաղի էին դառնում: (որովհետև կամ քանի որ)

Ամեն գարնան երկու հակառակորդների հանդիպումը դառնում էր ավելի վտանգավոր, քանի որ ձմռան պարապությունից  ավելի ուժ ու եռանդ ստացած՝ նրանք ավելի կատաղի էին դառնում:

Առակագիր Եզոպոսը մի անգամ մտավ նավաշինարան: Այնտեղ նավաշինարարներն սկսեցին նրան ծաղրել ու բարկացնել: (որտեղ)

Առակագիր Եզոպոսը մի անգամ մտավ նավաշինարան ոյնտեղ նավաշինարարներն սկսեցին նրան ծաղրել ու բարկացնել:

Պատանին գնաց մի ալևոր մարդու մոտ: Նրան հարցրեց ճանապարհի մասին:  (որպեսզի, որ)

Պատանին գնաց մի ալևոր մարդու մոտ, որ նրան հարցրեց ճանապարհի մասին:
Նավազը որդուն ուղարկեց ուսումնարան: Քերականություն սովորիր: (որ, որպեսզի)

Նավազը որդուն ուղարկեց ուսումնարան, որ քերականություն սովորիր:

11. Տեքստը փոխադրի՛ր կաթսայագործ վարպետի անունից՝ վերաբերմունք արտահայտելով և հետևություն գրելով:
Հնդկաստանի Պոնդիշերի քաղաքում փղերին փոքրիկ հանձնարարություններ տալու սովորություն կա: Երբ լավ են բացատրում, խելացի կենդանին կարողանում է ինքնուրույն շատ լավ կատարել տրված հանձնարարությունը:
Մի անգամ մի փղի հանձնարարել էին ծակ կաթսան կաթսայագործի մոտ տանել՝ նորոգելու: Փիղն սպասեց, մինչև վարպետն աշխատանքն ավարտեց, ու ետ բերեց կաթսան: Սակայն գործը վատ էր արված: Փղին ցույց տվեցին, որ կաթսայից կաթում է և նորից  ուղարկեցին վարպետի մոտ: Փիղը ճանապարհին կաթսան լցրեց աղբյուրի ջրով և կնճիթով կաթսան պահեց կաթսայագործի գլխավերևն այնպես, որ ջուրը կաթի նրա դեմքին: Վարպետը հասկացավ ու այս անգամ կարգին նորոգեց կաթսան:

Հնդկաստանի Պոնդիշերի քաղաքը․ շա՜տ գեղեցիք քաղաք է։ Այնտեղ փղերի փոքրիկ հանձարարություններ տալու սվորություն կա։ Երբ լավ բացատրում են փիղը շատարում է իրա ասացը։ Մի անգամել փղին հանձարարել էին, որ կանարարել են ծակ կաթսան իմ մոտ բերեն, որ ես նորոգեմ։ Փիղը սպասեց մինջև ես վերջացնեմ, որ տանի։ Բայց ինքը ելի իմ մոտ եկավ։Այս անգամ երբ ինքը եկավ իմ մոտ նրա դեմքին սաղ ջուր էր։ Ես հասկացա, որ սխալ եմ նորոգել ու արդեն կարգին պատրաստեցի։

12.Տեքստը համառոտի՛ր ։
Երկու ընկեր անապատով գնում էին:
Ընկերներից մեկը ծարավից թուլացավ, ընկավ: Իսկ մյուսը, որի մոտ ջուր կար, ոչ օգնեց ընկերոջը, ոչ էլ նույնիսկ ջուր տվեց: Թողեց, հեռացավ: Աղետյալը վերջին շնչում ընկած մնաց:
Բարեբախտաբար եկավ, մի քարավան հասավ այդտեղ: Մարդիկ կիսամեռ տղային գտան, ջուր տվեցին ու նրան ուշքի բերեցին:
Տղան, նորից առույգացած, շարունակեց ճամփան:
Գնա՜ց, գնա՜ց, հասավ ընկերոջը: Բան չասաց, լուռումունջ շարունակեց ճամփան:
Երբ լեռնոտ մի կածանով էին անցնում, ջուր չտվող ընկերը սայթաքեց, ընկավ ու չկարողացավ ոտքի կանգնել: Ոտքը կոտրվել էր:
Ընկերը նրան շալակն առավ, մեծ դժվարությամբ տարավ հայրենի քաղաքը, հասցրեց տուն, կնոջ մոտ: Ու հրաժեշտ տվեց.
-Է՜հ, մնաս բարով, եղբա՛յր: Քանի կանք, դու մարդկանց քո ջրից պատմիր, ես՝ իմ շալակից:

Երկու ընկերը ճանապարորդում են։ Հանկած մի ընկերը ուշաթափվեց։ Միուս ընկերը փախավ։ Բարեբախտ մարդիկ եկան և փրկեցին նրան։ Հետո նա ճանապարհ ընկավ և հասավ ընկերոջը։ Նրանք անցնում էին լեռնոտ մի կարծանով եբ հանկաց նրա վոտը սայթակեց։ Ընկերը նրան շալակին տարավ հայրենի քաղաք, կնոջի մոտ ու ասաց։

-Մնաս բարով։

14.Ապրել բայն համապատասխան փոփոխության ենթարկի’ր եւ գրի’ր կետերի փոխարեն։
Նրա ապրած երկար ու ձիգ տարիների մասին ընդամենը մի երկու նախադասություն կարելի է պատմել: Գետափին՝ զով ծառերի ստվերում նա հիշում էր ապրելով իր անապատը, խանձված ավազը: Կարտոֆիլի արտում ապրող բզեզն արագ բազմանում է ու շարժվում առաջ՝  նոր տարածություններ գրավելու: Ուզում էր քաղաքից դուրս ու մենակ՝ ապրել հեռու մի դաշտում:Եթե մի երկու ամիս էլ ապրի այս խոնավ ու անարև երկրում, բոլորովին կմոռանա՞ք մեր գյուղը:
Մի քանի օր այստեղ կապրի ու կտեսնի, թե ի՞նչ դժվար է օրվա հոգսը հոգալը: Այստեղ ապրել ես ուրիշ ելք չունեմ: Դու երկար ապրում էս այս աշխարհում ու շատ բան ես տեսել, ինձ մի խորհուրդ տո՛ւր:

15.Հետևություն արա՝ կարդալով հետևյալ առակը.
Մի անգամ մի մարդ է գալիս իմաստուն արքայի մոտ և հարցնում է.
— Ասա ինձ, տիրակալ, աշխարհում կա՞ ազատություն:
— Իհարկե,- ասում է արքան:- Դու քանի՞ ոտք ունես:
Մարդը նայում է իրեն` զարմացած նման հարցից:
— Երկուսը, տիրակալ:
— Իսկ դու կարո՞ղ ես կանգնել մեկ ոտքի վրա:
— Կարող եմ:
— Դե փորձիր, բայց սկզբում որոշիր, թե որ ոտքի վրա…
Մարդը մի փոքր խորհելով` բարձրացնում է աջ ոտքը` հենվելով ձախի վրա:
— Լավ,- ասում է արքան,- իսկ հիմա բարձրացրու նաև մյուս ոտքդ:
— Ինչպե՞ս: Դա անհնար է, տիրակալ:
— Տեսնու՞մ ես: Ահա հենց դա է ազատությունը: Դու ազատ ես միայն առաջին որոշման

ժամանակ, իսկ հետո ազատությունն ավարտվում է:

16. Տրված բառերից առանձնացրո’ւ  հոմանշային զույգեր:
Ա.Շրջել, խորհրդածել, կողոպտել, խենթանալ, արտասվել, մտածել, գողանալ, ցնորվել,
մտորել,շրջագայել, հափշտակել, մտմտալ, թալանել, խելագարվել, խորհել, հեկեկալ,
ցնդել, հեծկլտալ, ողբալ, հիմարանալ, գռփել, թափառել, լալ, գժվել, պտտել:

շրջել-շրջագայել

խորհրդածել-մտածել, մտորել,մտմտալ,խորհել

կողոպտել-հափշտակել,գողանալ,թալանել

խենթանալ-գժվել, ցնորվել, խելագարվել,ցնդել

արտասվել-լալ, ողբալ,հեկեկալ,հեծկլտալ

հիմարանալ-

գռփել-

թափառել-

պտտել-

Բ.Կազմե’լ երկուական պատմողական, հարցական, հրամայական,բացականչական նախադասություններ։

17.Տրված ածանցներով կազմել ածանցավոր բառեր-։

Ան-

Ապ-

Դժ-

Տ-

Չ-

-Ական

-Ային-

-Որեն

-Ություն հիվանդություն

Առաջին դպրոցներ հատված առաջին

Posted on by

Առաջին դպրոցները

1֊ին հատված

Պատմության մեջ հիշատակված առաջին դպրոցը շումերական ծագում ունի: Միջագետքում կատարված պեղումները երևան են հանել հազարավոր կավե պնակիտներ, որոնք կարևոր տեղեկություններ են տալիս շումերացիների կրթության մասին:Ք.ա. 3-2-րդ հազարամյակում դպրոցի հիմքը դրել է շումեր ժողովուրդը։ Շումերական դպրոցները պատրաստել են դպիրներ և գրագիրներ, որոնք ծառայության են մտել պալատներում և տաճարներում, վարել են նաև հարուստ առևտրականների գործերը: Շումերական դպրոցներում սովորել են միայն տղաները, աղջիկների անուններ ցուցակներում չեն հանդիպել: Շումերական դպրոցի տնօրենը կոչվել է ումիա, այսինքն՝ ուսուցչապետ կամ դպրոցի հայր, իսկ աշակերտը՝ դպրոցի զավակ, ուսուցչապետի օգնականները կոչվել են մեծ եղբայրներ, որոնք աշակերտներին գրավոր հանձնարարություններ են տվել և հետո սրբագրել: Աշակերտները դպրոց են հաճախել արևածագից մինչև արևամուտ: Նրանց կրթության մեջ կարևոր տեղ է գրավել անգիր սովորելը. ուսուցիչը դասը պատմում էր, հաջորդ օրը աշակերտը պարտավոր էր այն հիշողությամբ կրկնել։ 1934-1935 Մարում կատարված պեղումները երևան են հանել երկու սենյակ, ուր նշմարելի են աղյուսից թրծված նստարանների շարքեր։

Ք. ա. 4-րդ դարի սկզբին հույն փիլիսոփա Պլատոնը ստեղծել է մի դպրոց, որն անվանում էին Ակադեմիա, որովհետև իր աշակերտների հետ Պլատոնը զրույցները վարում էր առասպելական հերոս Ակադեմոսի արձանի շուրջ փռված մի ստվերաշատ այգում: Աշակերտներից մեկը Ստագիրոս քաղաքից էր: Նա ոչ մի բանի կուրորեն չէր հավատում, աշխատում էր ստուգել այդ ամենը, ինչ լսում էր ուսուցչից, և ասում էր.«Պլատոնն իմ բարեկամն է, բայց ճշմարտությունն ավելի թանկ է: Այդ աշակերտը Արիստոտելն էր: Ք.ա. 335 թ. Արիստոտելն Աթենքի մոտ հիմնադրել է իր սեփական դպրոցը՝ Լիկեյոնը, որը նույնքան հայտնի էր, որքան Պլատոնի Ակադեմիան: Լիկեյոնում նա աշակերտների հետ դասերը վարում էր զբոսանքի ժամանակ, ճեմելով, դրա համար էլ նրա աշակերտներին անվանում էին պերիպատետիկներ (հունարեն բառ է, նշանակում է (զբոսնողներ, ճեմողներ):

Առաջադրանքներ՝

2.Բառարանի օգնությամբ բացատրի’ր հատվածում ընդգծված բառերը։

երևան են հանել — երևանից դուրս են եկել

պնակիտ — տախտակ, գրատախտակ

շումեր — ամերիկայի և մեքսիկայի խարնուրդ

դպիր — տպող

գրագիր — գրող

 նշմարել -տեսնել

4. Քեզ ծանոթ աղբյուրներից ինքդ տեղեկություն հավաքի՛ր առաջին դպրոցների վերաբերյալ:

Ասում են՝ դպրոցը որպես առանձին հաստատություն հիմնել են շումերները Ք. ա. 3-2-րդ հազարամյակում։ Շումերական դպրոցները պատրաստում էին գրագիրներ, որոնք հետո ծառայության էին անցնում թագավորական և իշխանական պալատներում, վարում նաև հարուստ առևտրականների գործերը: Շումերական դպրոցներում սովորում էին միայն տղաները։ Դպրոցի ղեկավարը կոչվում էր ումիա, այսինքն՝ ուսուցչապետ կամ դպրոցի հայր, իսկ աշակերտները՝ զավակներ։

Սաները դպրոցում էին լինում առավոտից մինչև երեկո։ Այդ ընթացքում նրանք լսում էին ուսուցչի դասը և մտապահում այն՝ հաջորդ օրը վերապատմելու համար։

Ուսուցչապետին օգնում էին «մեծ եղբայրները», որոնք աշակերտներին նաև գրավոր հանձնարարություններ էին տալիս, ապա ուղղում լեզվական սխալները: Աշակերտները նստում էին աղյուսից թրծված նստարաններին։